Hver á að borga hvað?

Ég hef mikið verið að hugleiða tillögur Framsóknarflokksins um flata 20% niðurfellingu skulda á húsnæðisveðlánum. Ég hallast að því að þetta verði þjóðfélaginu allt of dýrt og þar erum við sem samfélag að greiða niður skuldir fyrir stóran hóp sem ræður við skuldbindingar sínar. Hitt er annað mál að ég tel fyllilega tímabært að viðurkennt sé að lán sé samningur milli lánveitenda og lánþega þar sem gengið er út frá vissum forsendum. Þegar þær bregðast líkt og hér hefur gerst hljóti að þurfa að taka tillit til þess og dreifa ábyrgðinni á þrjá aðila þ.e. lánþegann, lánveitandann og ríkið sem átti að tryggja stöðugleikann.

Ég er til að mynda mjög hlynnt mörgum tillögum heimili.is þar sem lögð er áhersla á þörfina á að breyta gjaldþrotalögum og slíku á þann veg að banki beri ábyrgð á því að lána ekki meira en veðið stendur fyrir og að hann geti bara sótt fé sitt í hina veðsettu eign en ekki umfram það. Ég tel að fólk hefði aldrei fengið að skuldbinda sig svo mikið og á svo óábyrgan hátt ef jafnvægi hefði verið í áhættu lántaka og lánveitanda.

Ekki er bara hægt að láta skuldsett heimili lengja í hengingarólinni því þá sér fólk enga leið úr vandanum og fer að lýsa sig gjaldþrota í miklum mæli og jafnvel flýja land, hverjir fá þá að borga brúsann? Ljóst er að eitthvað verður að gera annað en að lengja í lánum sem vaxa þá eignum langt yfir höfuð og setur fólk í skuldaklafa og gerir það að föngum í húsnæði með neikvæða eiginfjárstöðu til áratuga.

Hvað er þá til lausnar? Því meira sem ég skoða þetta þá líst mér betur á leið Íslandsbanka hvað gjaldmiðlalánin varða þ.e. að miðað verði við fasta krónutölu greiðslu eins og greitt var af láninu t.d. vorið/sumarið 2008 og afgangurinn færður afturfyrir lánið. Eftir því sem gengið styrkist greiðist hraðar niður lánið og málið er dautt. Allir aðilar málsins ættu að ráða við þetta og mikilvægt að aðrar forsendur lánasamnings fái að standa en bankakerfið noti þetta ekki til gróða.

Hvað verðtryggðu lánin varðar finnst mér réttlætismál að vísitalan verði færð aftur t.d. í september 2008 og fryst þar um einhvern tíma. Vísitalan er jú hönnuð til að mæla verðbólgu sem skapast af þennslu en ekki hruni gjaldmiðilsins. Gengið mun fara upp en lánin munu ekki lækka að sama skapi. Hvað mig varðar lít ég því á þetta sem þjófnað kerfisins á eigum heimilanna þar sem við vitum að það er mikill samdráttur en ekki þennsla og þessi mæling vísitölunnar er því kerfisvilla af verstu sort. Heimilin og landsmenn verða að gera það ljóst að verðbótaþátturinn á lánum undanfarna mánuði er ekki ásættanlegur og ef það gengur ekki eftir væri virkilega komin ástæða til að mæta á austurvöll því þetta væri mikið réttlætismál og lífsnauðsynlegt fyrir heimilin í landinu.